Dienstverlening binnen de overheid kan niet bestaan zonder data. Data zorgen ervoor dat de overheid als geheel soepel blijft lopen en zijn onontbeerlijk in de relaties met burgers en bedrijven. Een simpele aanname lijkt: hoe efficiënter data gedeeld wordt, des te doeltreffender overheidsorganisaties kunnen functioneren. Waarom lijkt deze ideale situatie dan nog zo ver weg?
iBestuur organiseerde op 28 mei een digitaal debat waarin deze vraag centraal stond. Drie data-experts gingen in gesprek over de utopie van een open databeleid binnen de overheid. Waarom dit nog wel enkele tijd een utopie zou blijven? Enkele redenen spraken voor zich. Zo heeft de overheid te maken met meerdere verouderde legacy-systemen die simpelweg niet compatibel zijn. Ook de woorden ‘politieke realiteit’ vielen regelmatig. Informatie-innovatie bevindt zich nu eenmaal niet in een vacuüm met ideale omstandigheden. Alles en iedereen staat onder invloed van het politieke speelveld, en een politieke wind kan ieder moment weer draaien.
Maar dit zijn niet de enige redenen dat data delen nog altijd niet de norm is binnen overheidsland. Dit bleek wel uit de eerste stelling van het debat: ‘Datadelen is een kwestie van IT-architectuur, van eentjes en nullen.’ Dat zowel de sprekers als het publiek het hiermee oneens waren, kwam niet als een verrassing.
Toch is dit volgens de sprekers vaak nog de realiteit. Mariane ter Veen, directeur van data-adviesbureau INNOPAY: ‘Organisaties beginnen met de techniek en vergeten daarbij de user-case. Wat is het probleem eigenlijk? En hóé gaan we data sharing gebruiken om dit op te lossen?’ Ze krijgt bijval van Indra Henneman, adviseur gegevensuitwisseling: ‘We weten allemaal dat de zachte kant, de organisatie, minstens net zo belangrijk is als het technische aspect als er op een andere manier met informatie gewerkt gaan worden. En toch… negen van de tien keer tref ik bij mijn opdrachten al een volledig aangelegde technische infrastructuur aan zonder dat hier werkafspraken op afgestemd zijn. Dan krijg ik de vraag of ik de governance er nog even ‘overheen wil leggen’.’
Data delen binnen de overheid lijkt nog te vaak een oplossing op zoek naar een probleem, luidt de conclusie, zonder dat de realiteit binnen de organisatie hierbij betrokken wordt. Dat dit echter wel cruciaal is, ondervinden wij bij KBenP Zaakgericht Werken dagelijks. Sterker nog, bij onze aanbestedingstrajecten en implementatiemodellen staat de menselijke behoefte centraal. Zonder mensen geen Zaakgericht Werken, is ons adagium, en dit principe lijkt nu toepasbaar op informatievernieuwing in de breedste zin van het woord. Data delen kan een krachtig middel zijn om betere dienstverlening te bereiken, maar slechts als de menselijke vraag het uitgangspunt is, en niet het technische antwoord.
Meer weten over onze werkwijze? Neem dan contact op met klaske.schep@kbenp.nl.
